Ber forsetinn einhverja ábyrgð?

Einu athugasemdirnar sem ég hef fengið við færsluna frá í gær (og það aðeins á öðrum vettvangi) um mögulega ábyrgð á hruninu af hálfu ýmissa hópa - eru annars vegar að hugsanlega beri alþjóðleg matsfyrirtæki einhverja ábyrgð, sem kann að vera en ég þarf að íhuga nánar, og að forsetinn beri ábyrgð (en reyndar fjallaði ég aðeins um hópa en ekki einstaka aðila); af því tilefni vil ég vekja athygli á að í stjórnarskránni segir í 11. gr.:

 

11. gr. Forseti lýðveldisins er ábyrgðarlaus á stjórnarathöfnum. Svo er og um þá, er störfum hans gegna.
Forseti verður ekki sóttur til refsingar, nema með samþykki Alþingis.
Forseti verður leystur frá embætti, áður en kjörtíma hans er lokið, ef það er samþykkt með meiri hluta atkvæða við þjóðaratkvæðagreiðslu, sem til er stofnað að kröfu Alþingis, enda hafi hún hlotið fylgi ³/4 hluta þingmanna …¹⁾ Þjóðaratkvæðagreiðslan skal þá fara fram innan tveggja mánaða, frá því að krafan um hana var samþykkt á Alþingi, og gegnir forseti eigi störfum, frá því að Alþingi gerir samþykkt sína, þar til er úrslit þjóðaratkvæðagreiðslunnar eru kunn.
Nú hlýtur krafa Alþingis eigi samþykki við þjóðaratkvæðagreiðsluna, og skal þá Alþingi þegar í stað rofið og efnt til nýrra kosninga.

 

Í færslunni frá í gær segir:

 

"Nú þegar liðið er ár frá neyðarlögum og bankahruni og aðeins mánuður er þar til skýrsla rannsóknarnefndar Alþingis verður birt gæti verið fróðlegt að velta fyrir sér fræðilegum möguleikum á ábyrgð á

• aðdraganda hrunsins og
• afleiðingum þesa.

 

Ábyrgð getur bæði komið til vegna

• verka einstakra aðila og
• athafnarleysi þeirra sem áttu að sýna frumkvæði.

 

Ég ætla að freista þess að greina í einfaldri og lítt rökstuddri töflu:

1. einstaka hópa (en ekki persónur) sem almennt kunna að verða látnir bera ábyrgð,
2. líkindi á ábyrgð að mínu mati,
3. tegund ábyrgðar - f.o.f. lagaleg (og þá einkum bótaábyrgð og refsiábyrgð) en annars t.d. starfsleg eða pólitísk,
4. hvaða aðili fer með aðalfrumkvæði að rannsókn og
5. hver fer væntanlega með lokaúrskurðarvald í því efni.

 

Aðilar	Líkindi	Tegund	Aðalfrumkvæði	Úrskurðarvald
Ráðherrar	Líklegt	Lagaleg	Alþingi	Landsdómur
Þingmenn	Líklegt	Pólitísk	Rannsóknarnefndin	Kjósendur
Embættismenn	Ólíklegt	Starfsleg	Rannsóknarnefndin	Ráðherrar
Opinberir stjórnarmenn	Ólíklegt	Lagaleg	Rannsóknarnefndin	Ráðherrar
Endurskoðunarfyrirtæki	Líklegt	Bótaábyrgð	Lögmenn (ríkis)	Dómstólar
Kröfuhafar	Já	Tap (hluta)	Skilanefndir	Dómstólar
Lántakendur	Já	Skuldahækkun	Alþingi	Dómstólar
Hlutabréfaeigendur	Já	Tap	Á vart við	Eðli áhættufjár
Innistæðueigendur	Nei	Full ábyrgð	Stjórnvöld	Alþingi
Peningamarkaðssjóðfélagar	Já	Tap hluta	Stjórnvöld	Dómstólar
Bankar	Ekki til	Á vart við	Alþingi	Kröfuhafar
Stjórnarmenn banka	Líklegt	Refsi-/ bóta-	Saksókn, lögmenn	Dómstólar
Æðstu stjórnendur banka	Líklegt	Refsi-/ bóta-	Saksókn, lögmenn	Dómstólar
Millistjórnendur banka	Ólíklegt	Refsi-/ bóta-	Saksókn, lögmenn	Dómstólar
Aðrir starfsmenn banka	Nei	Refsi-/ bóta-	Saksókn, lögmenn	Dómstólar
Fjölmiðlar	Ólíklegt	Markaðsleg	Netið	Lesendur

 

Vafalaust gleymi ég einhverjum og má þá bæta úr því í athugasemdum, svo og ef ég ofmet eða vanmet ábyrgð einhverra aðila. Sama er að segja um rökstuðning sem eðli málsins samkvæmt er knappur í slíku töfluformi. Loks þarf ekki að deila um það að borgarar landsins og ekki síst skattborgarar (hérlendis og erlendis) munu augljóslega bera byrðar vegna hrunsins á endanum."

Athugasemdir

[Steingrímur Helgason, 6.10.2009 kl. 00:34]

Aldrei náð að skilja þetta bullerí & einelti á Ólaf Ragnar nema á þann hátt að undan því sé kynt frá skemmdarverkastýríngu Valhallar, til að bæta bölið með að benda á eitthvað annað.

Tek fram að ég hef aldrei kosið manninn til neinna verka, hvorki í pólitík né í forsetaembættið, en mér finnst hann hafa unnið sína plikt sem ópólitískur sendiherra landsins.

[Gísli Tryggvason, 6.10.2009 kl. 00:40]

Sammála - enda kaus ég hann og er bara að bæta úr skorti frá í gær á annars vonandi heildstæðri úttekt á ábyrgð frá toppi til táar.